صنعت خودروسازی ایران و روسیه
صنعت خودروسازی ایران و روسیه یکدیگر را نجات می‌دهند. بخش خودروسازی کشور فدراسیون روسیه، پس از اعمال تحریم‌هایی که ارتباط آن را با قطعات ضروری وارداتی از اروپا قطع می‌کند، سقوط کرده‌است. ایران سال‌ها تحت تحریم بوده و اکنون برای کمک به فدراسیون روسیه برای احیای تولید خودروی متوقف شده‌اش وارد عمل شده‌است.
فدراسیون روسیه، برای کمک به نجات صنعت خودروسازی خود به ایران روی آورده‌است. تحریم‌های شدید اعمال‌شده علیه روسیه در ماه مارس باعث شده که تولید خودروی این کشور به شدت متوقف شود، زیرا قطعات ضروری وارداتی در حال حاضر در دسترس نیستند. ایران برای دهه‌ها تحت تحریم بوده، اما توانسته بخش بزرگ خودروسازی خود را توسعه دهد که نیاز داخلی آن را برآورده می‌کند.
به دلیل یورش نظامی روسیه، صدها شرکت خارجی این کشور را ترک کرده‌اند، اما هیچ بخشی به اندازه خودرو آسیب ندیده‌است. آوتوواز، سازنده لادا، تولید خود را به طور نسبی متوقف کرده، زیرا این شرکت که قبلاً توسط رنو تا پایان خروج آن در ماه گذشته اداره می‌شد، یک مدل “پره و چرخ” را راه‌اندازی کرد، به این معنی که بیشتر قطعات پیچیده‌تر این خودرو وارداتی از اروپای غربی بودند. این واردات اکنون متوقف شده و شرکت آوتوواز گزینه‌های جایگزین کمی برای آن قطعات دارد.
شانزده خودروساز اروپایی (شامل چهار خودروساز از 10 خودروسازی برتر از نظر سهم بازار) نزدیک به نیم میلیون دستگاه از کل فروش 1.67 میلیونی روسیه را در سال 2021 از آن خود کرده بودند و این کشور را به هشتمین بازار بزرگ خودرو در جهان از نظر حجم فروش جهانی تبدیل کرده بودند. روسیه یک پنجم (18 درصد) از کل فروش رنو پیشرو بازار را در سراسر جهان به خود اختصاص داده بود. حالا یک شبه تقریباً همه آن شرکت‌های خارجی چمدان‌های خود را بسته و از کشور خارج شده‌اند. بر اساس گزارش‌های آماری، فروش خودرو در ماه می 84 درصد کاهش یافت و تولید تقریباً متوقف شد و تنها سه هزار خودرو در ماه ژوئن تولید شد.
ایران همیشه در رادار مسکو به عنوان متحد احتمالی در رویارویی با غرب بوده‌است. فدراسیون روسیه، حداقل از سال 2014، زمانی که رژیم تحریم‌ها برای اولین بار با ایجاد کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال جنوب معرفی شد، برای جنگ اقتصادی آماده شده‌است. این کریدور طولانی زمینی و دریایی از جنوب روسیه عبور می‌کند، از طریق دریای خزر به ایران و از فلات پهناور ایران می‌گذرد تا به بندر چابهار و خلیج فارس متصل شود. این مسیر جنوبی اغلب به عنوان یک پشتیبان برای فدراسیون روسیه در صورت قطع مسیرهای تجاری غربی آن دیده می‌شد.
تحریم‌ها شدیدتر از چیزی بود که کرملین انتظار داشت. دولت پوتین مجبور شده برای کمک به احیای اقتصاد متزلزل خود سریع کار کند. بر اساس گزارش bne IntelliNews، تحریم‌ها عمدتاً یک امر غربی باقی می‌مانند و اکثر کشورهای جهان روی حصار نشسته‌اند، از اعمال تحریم‌ها خودداری می‌کنند و روابط تجاری خود را حفظ می‌کنند، حتی اگر فعالانه از مسکو حمایت نکنند.
ایران، چین و تعداد زیادی از کشورهای ثانویه دیگر گفته‌اند که کمبود را از جایی که شرکت‌های غربی از آن خارج شده‌اند، جبران خواهند کرد. چین قبلاً شاهد بهبود صادرات به روسیه بوده و بزرگترین شریک تجاری مسکو است. برندهای ایرانی تا حد زیادی در روسیه ناشناخته هستند، اما تخصص ایران در فعالیت تحت تحریم‌ها توجه روسیه را به خود جلب کرده‌است. به ویژه، روس‌ها از دیدن اینکه خودروسازان ایرانی با چه سرعتی توانستند قطعات پژو، سیتروئن و رنو را برای بازارهای قطعات خودروی خودشان مهندسی معکوس کنند، شگفت‌زده شدند.
هجوم ایران به بازار خودروی فدراسیون روسیه
در هفته‌های اخیر صحبت‌های فزاینده‌ای درباره شرکت خودروسازی ایران خودرو با نام IKCO و رقیب آن سایپا و همچنین تعداد زیادی از بازیگران کوچک‌تر مطرح شده که بار دیگر مدل‌های خود را به بازار روسیه ارسال می‌کنند و مناسب با شرایط آب و هوایی سرد مسکو هستند.
ایران خودرو و سایپا پیش از این، خودروهای خود را به بازارهای شمال صادر کرده‌اند، اما با درجات موفقیت متفاوت. بر اساس داده‌های آژانس اتواستات روسیه، تا تاریخ یک ژوئیه 2022، ده هزار و ۴۰۰ خودروی ایران خودرو در روسیه وجود داشته که با مدل سمند (سدان کلاس C) تولید‌شده در سال‌های 2006 تا 2008 ارائه شده‌اند. با این حال، این رقم در مقابل فروش حدود صد هزار خودرو در ماه در روسیه قبل از یورش نظامی، رقم بسیار کمی است.
تولید سمند قرار است در بازار ایران متوقف شود زیرا بیش از دو دهه است که در خط تولید بوده، اما تحریم‌های ایران این خودروساز را مجبور به تولید سهام قدیمی خود به دلیل عدم تحقیق و سرمایه‌گذاری برای مدل‌های جدید کرده‌است.
یک سوم (34 درصد) خودروهای ایرانی در منطقه فدرال مرکزی روسیه (3500 دستگاه) ثبت شده‌است. بیست و شش درصد دیگر در ولگا (2700 واحد) و 18 درصد در اورال (1900). بر این اساس، این سه منطقه 78 درصد از خودروهای ایران خودرو مستقر در روسیه را به خود اختصاص داده‌اند.
همانطور که bne IntelliNews در بررسی عمیق مالکیت و قدمت خودرو گزارش داد، روس‌ها تمایل دارند خودروهای خود را برای مدت طولانی‌تری نسبت به اروپای غربی نگه دارند، اما بازار خودرو یکی از پر جنب‌وجوش‌ترین بازارهای اتحاد جماهیر شوروی سابق است. این بدان معناست که عمر طولانی سمند نویدبخش خوبی برای مهندسان IKCO در تهران است که اغلب مورد انتقاد قرار می‌گرفتند زیرا مطمئن نبودند مدل‌هایشان برای مناطق سردتر مناسب است.
پیوند بین صنعت خودروسازی ایران و روسیه یک حرکت آشکار است: مشارکت با آوتوواز در افق است تا هر دو بازیگر تولید داخلی را در جاده‌ها نگه دارد. نمایندگان 21 شرکت ایرانی قرار است بیش از 99 قطعه و تجهیزات خودرو را در نمایشگاه MIMS Automobility Moscow 2022 که قرار است در 22 تا 25 آگوست برگزار شود، به نمایش بگذارند.
به گفته متخصص خودروسازی ایران، از آنجایی که صنعت خودروی فدراسیون روسیه از سوی غرب تحریم شده، این نمایشگاه فرصتی مغتنم برای قطعه‌سازان ایرانی است تا ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود را به بازار روسیه معرفی کنند.
او همچنین با بیان اینکه هدف اصلی حضور در این نمایشگاه ایجاد همکاری بلندمدت با خودروسازان و قطعه‌سازان روسی است، افزود شرکت‌هایی برای حضور در این نمایشگاه انتخاب شدند که فناوری لازم برای تولید و یا عرضه قطعات خودرو را داشته باشند، خدمات فنی مهندسی بروزی که بتوانند به طور مستقیم در بازار روسیه فعالیت کنند. شرکت IKCO همچنین یکی از جدیدترین خودروهای ساخت این شرکت به نام تارا را در این نمایشگاه به نمایش گذاشته تا ذائقه مصرف‌کنندگان روس را محک بزند.
بنابر گفته‌های وی، هدف ایران خودرو برای ورود مجدد به بازار فدراسیون روسیه کاملا استراتژیک و برنامه‌ریزی‌شده است.
فدراسیون روسیه پنجمین بازار مصرف خودرو در جهان است و یکی از جذاب ترین بازارها با پیچیدگی و رقابت شدید در منطقه است. به همین دلیل، طی دو سال اخیر، مطالعات، برنامه‌ریزی و مذاکراتی برای ورود مجدد ایران خودرو به این بازار انجام شده‌است.
مدل‌های جدید
ایران خودرو روی اولین کراس اوور ساخت ایران شرط بندی می‌کند. مجله اسب بخار در 28 ژوئن گزارش داد که این خودروی جدید ریرا نام دارد و بر اساس پژو 2008 ساخته شده‌است. این خودرو یادآور لادا ریوا کلاسیک روسیه است که در زمان شوروی ساخته شده بود که آن نیز برگرفته از فیات 124 بود. سرمایه‌گذاری بین اتحاد جماهیر شوروی و فیات در سال 1966 امضا شد. یک کارخانه جدید غول‌پیکر در تولیاتی ساخته شد که به افتخار رئیس حزب کمونیست ایتالیا در آن زمان، پالمیرو تولیاتی، نامگذاری شد. این همان کارخانه‌ای است که توسط رنو تصاحب شد و در ماه آوریل به قیمت یک روبل به دولت روسیه فروخته شد.
توسعه مدل ریرا ایران با تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی متوقف شده‌است. ایالات متحده در سال 2018، به عنوان بخشی از کمپین فشار حداکثری دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، تحریم‌های خودرویی خاصی را علیه این کشور اعمال کرد. شریک ایران خودرو، گروه PSA، پس از ادغام آن با سایر شرکت‌ها از جمله خودروسازان آمریکایی برای ایجاد غول خودروسازی Stellantis، تحت فشار تحریم‌ها از ایران خارج شد.
خودروی ریرا به موتور توربوشارژ EF7 Plus یا TC7 Plus مجهز شده‌است. موتور 1.7 لیتری 16 سوپاپ توربوشارژ چهار سیلندر قادر به تولید 160 اسب بخار قدرت در پنج هزار دور در دقیقه و گشتاور 240 نیوتن متر در 1600 تا 4500 دور در دقیقه است. بر اساس گفته‌های رئیس توسعه و ساخت ایران خودرو، این شرکت تولید انبوه ریرا را تا قبل از سپتامبر 2023 آغاز خواهد کرد.
مانند ایران خودرو، تولیدات آوتوواز نیز بر اساس فناوری رنو است و ارتباط بین دو کشور را جذاب‌تر می‌کند و این همکاری یک طرفه نیست. آوتوواز اکنون قطعات موتور رنو را به بزرگترین رقیب ایران خودرو، سایپا عرضه می‌کند.
شرکت‌های مشترک چین و ایران می‌توانند به فدراسیون روسیه بیایند
معاملات ایران بخشی از تلاش بزرگ‌تر روسیه برای احیای صنعت خودروسازی خود با کمک کشورهای دوست است. سابقه طولانی ایران در شرکت‌های مشترک خودروسازی چینی نیز مورد توجه روس‌ها است و آن‌ها نیز برای کمک به تولیدکنندگان خودروی چینی که به طور فزاینده‌ای پیچیده‌تر هستند، مراجعه کرده‌اند.
به گزارش تاس در هفته گذشته، چین در حال حاضر دو کارخانه خودروسازی در فدراسیون روسیه راه‌اندازی کرده و خودروساز چینی چری در حال مذاکره با سازندگان روسی برای تولید خودروهای بیشتر در کارخانه‌های روسیه است. طبق گزارش انجمن تجارت اروپا، چری قبلاً در سال 2021، چهل هزار و ۸۷۴ خودرو به روسیه فروخته‌است، اما می‌گوید که اکنون برای توسعه تولید، باید تولید قطعات را در روسیه بومی‌سازی کند.
روسیه همچنین برای راه‌اندازی مجدد برند تاریخی مسکویچ در کارخانه آوتوواز در تولیاتی که قرار بود بر اساس فناوری ارائه‌شده توسط کامیون‌ساز معروف روسیه کاماز باشد، به شرکت‌های چینی مراجعه کرده‌است. با این حال، ایالات متحده کاماز را نیز تحریم کرده و به گفته منابع صنعتی bne Intellinews، هیچ پیشرفتی در این پروژه که به طور گسترده گزارش شده، حاصل نشده‌است. هیچ مدیر عاملی منصوب نشده و حتی یک طراح ارشد نیز هنوز استخدام نشده‌است.
چین، علیرغم داشتن برندهای ناشناخته برای بسیاری از خریداران غربی، بیش از 200 خودروساز دارد که هر نوع خودروی قابل تصوری را تولید می‌کنند و سهم آن از بازار روسیه به سرعت گسترش در حال گسترش است، زیرا به جای برندهای خارجی خارج‌شده از روسیه قرار می‌گیرد.
در سال‌های اخیر، تولیدکنندگان خودروی چینی نیز در ایران راه‌اندازی شده، مانند مورد چری که یک کارخانه 370 میلیون دلاری در بابل در شمال ایران ایجاد کرد. باید دید که آیا چینی‌ها از پایگاه عملیاتی خود در ایران برای صادرات خودرو به فدراسیون روسیه استفاده خواهند کرد یا خیر، اما همکاری بین سه کشور اکنون در مسیر صعودی قرار دارد و این به قیمت از دست دادن بازارهای لوکس خارجی در بازار فدراسیون روسیه است.
منبع:
